Ons doel is om inclusieve leermiddelen te creëren waarin elke leerling zichzelf en zijn omgeving
vertegenwoordigd ziet en we een mooi evenwicht vinden tussen verschillende soorten mensen,
culturen, …
‘Diversiteit’ en ‘inclusie’ zijn buzzwords waarmee je om de oren geslagen wordt. En dat terwijl we
écht wel ons best doen, niet? Toch bleek uit een onderzoek in 2019 naar stereotypering in
schoolboeken onder leiding van Judi Mesman dat vrouwen en niet-westerse personages
ondervertegenwoordigd zijn. Vrouwelijke personages kwamen bovendien vaker voor in de ouderrol
of tijdens het uitvoeren van huishoudelijke taken. Mannelijke personages waren dan weer
oververtegenwoordigd als wetenschapper, sporter of tijdens een technische activiteit. Niet-westerse
personages hadden vaker beroepen met een gemiddeld lagere maatschappelijke status, en van
LGBTI-personages was zo goed als geen sprake.
Hoe komt dat nu? Leermiddelen staan gemiddeld zeven jaar in de markt. Dat is lang voor een
maatschappij die continu in ontwikkeling is. Daarnaast werken aan een methode zeer veel mensen
mee, die elk vanuit een ander referentiekader vertrekken. Diversiteit en inclusie betekenen niet voor
iedereen hetzelfde. Het is belangrijk dat iedereen weet wat die termen voor het bedrijf betekenen.
Rekening houden met diversiteit gaat namelijk verder dan genderrollen omkeren of ervoor zorgen
dat er niet enkel witte personages aan bod komen. Door uitsluitend een beroep te doen op onze
eigen kennis en goede intenties kunnen we het probleem niet grondig aanpakken.
Waarom is dat zo belangrijk? Stereotypen zijn schadelijker dan je op het eerste gezicht zou
vermoeden. Orhan Agirdag, professor en onderwijssocioloog, legt het uit aan de hand van de
Stereotype Threat Theory: “stereotypen triggeren een faalangst die cognitieve prestaties blokkeert.
En door slechter te presteren, bevestigen de personen de negatieve stereotypen die over hun eigen
groep bestaan.” Zo komen leerlingen terecht in een vicieuze cirkel.
Deze richtlijnen bieden een houvast voor elke medewerker, auteur en illustrator. Het document
bestaat uit twee onderdelen, een voor auteurs en een voor illustratoren. Met een afbeelding zeg je
immers impliciet evenveel als met woorden. Aan de hand van verschillende thema’s nemen we je
mee doorheen de verschillende aandachtspunten, wat je best wel doet en wat je beter vermijdt.
Dit document zal net zoals de maatschappij evolueren in de tijd. We passen het aan naarmate er
nieuwe informatie en inzichten beschikbaar zijn.
Heb je al suggesties voor aanpassingen? Dan kan je deze steeds delen via inclusie@vanin.be